Dla IB Gimnazjum


Postacie:
Leonidas
Perykles
Hammurabi
Aleksander Macedoński (Wielki)
Spartakus
Hannibal
Juliusz Cezar
Oktawian August
Kleopatra
Krzysztof Kolumb
Ferdynand Magellan
Marcin Luter
Jan Kalwin
Jerzy Waszyngton
Napoleon Bonaparte
Tadeusz Rejtan
Jan Henryk Dąbrowski
Tadeusz Kościuszko
Roman Dmowski
Józef Piłsudski
Mieszko I
Bolesław Chrobry
Kazimierz Wielki
Władysław Jagiełło
Jadwiga
Zygmunt Stary
Stanisław August Poniatowski
 
Epoki historyczne:
PREHISTORIA (lub inaczej prahistoria, ok. 2 mln lat temu – ok. 3500 p.n.e.) – od powiedzmy pojawienia się człowieka do wynalezienia pisma. Dzieli się na kilka „podepok”: paleolit, neolit, epoka miedzi, epoka brązu, epoka żelaza
STAROŻYTNOŚĆ (epoka starożytna, ok. 3500 p.n.e. do 476 r.) – od wynalezienia pisma do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego)
ŚREDNIOWIECZE (476 r. do 1492 r.) – od upadku cesarstwa zachodniorzymskiego do odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Podaje się też jako datę końcową ok. 1450 – wynalazek druku, 1453 – upadek Konstantynopola.
NOWOŻYTNOŚĆ (od 1492 r. do 1914 lub 1918 r.)
WSPÓŁCZESNOŚĆ (inaczej czasy współczesne, najnowsze, 1914 lub 1918 – nadal trwa)
 
Daty:
776 p.n.e. – pierwsze igrzyska w Olimpii (pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie 1896 r. – Ateny)
753 p.n.e. – założenie miasta Rzym
395 r. – podział w imperium rzymskiego na dwie części: cesarstwo zachodniorzymskie (stolica Rzym) i cesarstwo wschodniorzymskie (zwane bizantyjskim lub bizantyńskim – stolica Konstantynopol, inaczej Bizancjum, dziś Istambuł)
476 r. – upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, koniec starożytności
622 r. – hidżra (ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny). Początek nowej ery muzułmańskiej
843 r. – traktat w Verdun – podział państwa Franków (Karola Wielkiego) na trzy części. Dały początek Niemcom, Francji i Włochom.
1054 r. – wielka schizma wschodnia (podział chrześcijaństwa na katolicyzm i prawosławie)
1450 r. – wynalazek druku: Jan Gutenberg
1453 r. – upadek Konstantynopola, stolicy cesarstwa bizantyjskiego. Zdobyte przez Turków staje się ich stolicą (zmieniają nazwę Konstantynopola na Stambuł/Istambuł).
1492 r. – Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę (koniec średniowiecza)
1497 r. – Vasco da Gama opłynął Afrykę i dotarł do właściwych Indii
1517 r. – wystąpienie Marcina Lutra – początek reformacji (powstanie wyznań protestanckich: Luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, itd.)
1519-1522 Ferdynand Magellan opłynął ziemię
1787 – konstytucja stanów Zjednoczonych (pierwsza na świecie), (druga na świecie a pierwsza w Europie będzie polska z 3 maja 1791)
1789 – 1799 rewolucja francuska (lub do 1794)
1914 – 1918 I wojna światowa.
1918, 11 listopada – Koniec I wojny światowej. Odzyskanie niepodległości przez Polskę.
1919 – traktat wersalski. Pokój zawarty po I wojnie światowej.
966 – chrzest Polski. Ślub Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy.
1000 – zjazd gnieźnieński (czyli zjazd w Gnieźnie). Cesarz niemiecki Otton III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie i został wspaniale ugoszczony przez Bolesława Chrobrego. Wymieniono dary – m.in. Bolesław otrzymał kopię włóczni św. Maurycego co symbolizowało zgodę cesarza na koronację królewską dla Bolesława. Utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz trzech biskupstw (Kraków, Wrocław, Kołobrzeg).
1025 – koronacja Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski.
1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego (na jego dworze kronikę napisał Gall Anonim). Początek dwuwiekowego rozbicia dzielnicowego Polski w wyniku postanowień testamentu (statutu) Krzywoustego.
1226 – Konrad Mazowiecki sprowadza do Polski Krzyżaków.
1320 – koronacja Władysława Łokietka po raz pierwszy w Krakowie (i odtąd zawsze tutaj oprócz koronacji Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego – ich odbyła się w Warszawie). Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego.
1364 – Założenie Akademii Krakowskiej (Uniwersytet Jagielloński). Uczta u Wierzynka.
1385 – Unia polsko-litewska w Krewie.
1410, 15 lipca – Bitwa pod Grunwaldem.
1525 – Hołd pruski, traktat krakowski. Albrecht Hohenzollern na rynku krakowskim złożył hołd Zygmuntowi Staremu.
1569 – Zawarcie unii lubelskiej pomiędzy Polską i Litwą. Unia lubelska jest unią realną powstaje wspólne państwo, które nazywamy: Rzeczpospolita Obojga Narodów (I Rzeczpospolita 1569 – 1795, II Rzeczpospolita 1918 – 1939, III Rzeczpospolita 1989 – trwa).
1573 – pierwsza wolna elekcja w Polsce
1655-1660 – II wojna północna, czyli tzw. Potop szwedzki. Obrona Jasnej Góry (Częstochowy), pokój zawarto w Oliwie
1683 – bitwa z Turkami pod Wiedniem. Osiecz wiedeńska – wspaniałe zwycięstwo Jana III Sobieskiego i jego husarii nad armią turecką
1772 – I rozbiór Polski.
1773 – powstaje Komisja Edukacji Narodowej (KEN) – pierwsze na świecie ministerstwo edukacji.
1788-1792 – Sejm Czteroletni (Wielki).
1791, 3 maja – uchwalenie pierwszej polskiej konstytucji (Konstytucja 3 maja).
1792 – wojna z Rosją w obronie konstytucji. Ustanowiono Order Virtuti Militari (łac. męstwu wojennemu). Zawiązanie konfederacji targowickiej.
1793 – II rozbiór Polski.
1794 – insurekcja (czyli inaczej powstanie) kościuszkowska.
1795 – III rozbiór Polski.
1797 – utworzenie Legionów Polskich we Włoszech.
1807 – powstanie Księstwa Warszawskiego.
1830, 29 listopada na 30 listopada – „Noc Listopadowa”, początek powstania listopadowego (trwa w l. 1830-1831).
1863, 22 stycznia – początek powstania styczniowego (trwa w l. 1863-1864).
1918, 11 listopada – Koniec I wojny światowej. Odzyskanie niepodległości przez Polskę.
1919 – 1921 Wojna polsko-bolszewicka.
1920 – Bitwa warszawska, zwana cudem nad Wisłą.
1921 – Traktat ryski. Podpisany w Rydze traktat pokojowy kończył wojnę polsko-bolszewicką, ustalił przebieg wschodniej granicy Polski.